Kisha Ortodokse Serbe në Mal të Zi është një institucion tërësisht fetar pjesëmarrës i drejtpërdrejtë në jetën politike, i cili përfaqëson Malin e Zi si pjesë të Iranit në tokën evropiane, vlerësoi profesori dhe sociologu Zarko Korac.
Një sondazh i fundit i kryer nga Agjencia Damar në Mal të Zi tregoi se qytetarët i besojnë më shumë kishës, ndërsa partitë politike janë më pak të besuara. Mosbesimi i madh i qytetarëve ndaj partive nuk është për t’u habitur, sepse prej vitesh jemi mësuar që politikanët të thonë një gjë dhe të bëjnë tjetër. Rritja e besimit te komunitetet fetare është shqetësuese, pasi godet vetë themelet e shtetit si civil dhe laike.
Për Koraqin, ky lloj hulumtimi nuk është asgjë e re sepse, siç thotë ai, shoqëritë tona në rajon në studime të tilla pothuajse si rregull tregojnë se qytetarët i besojnë më së shumti kishës dhe ushtrisë.
Për të kuptuar këtë rezultat, është e rëndësishme të dini se në shoqëritë perëndimore, në përgjigje të kësaj pyetjeje, në radhë të parë vjen familja, pastaj miqtë e ngushtë dhe shpesh njerëzit me të cilët punoni – thotë Korac dhe shton se ka një ndryshim të madh në të cilit i besoni më shumë mes rajonit tonë dhe pjesës tjetër të Evropës.
Disa sociologë, thotë ai, ia atribuojnë këtë rrethanave historike, shfaqjes së vonë të shtetit modern dhe mbështetjes shekullore në forcat jashtë shoqërisë që duhet të të kishin mbrojtur.
Por, argumenton Koraq, është gjithashtu rezultat i një ndërgjegjeje jashtëzakonisht autoritare që e sheh nënshtrimin ndaj institucioneve si një mënyrë jetese të dëshirueshme.
Mali i Zi ka hyrë në një fazë pothuajse teokratike me lëvizjen e tij të procesioneve fetare dhe megjithëse formalisht i ka të gjitha institucionet e një shteti modern, formimi i një qeverie me betim në një manastir të kujton Mesjetën. Është një rast unik në Evropë, thotë Koraq.
Prandaj, tha ai, nuk është për t’u habitur që Kisha, e cila rastësisht e ka selinë jashtë Malit të Zi, shfaqet si një institucion i rëndësisë më të madhe për shumicën e qytetarëve malazezë.
Sot, ai është një institucion plotësisht fetar në Mal të Zi, pjesëmarrës i drejtpërdrejtë në jetën politike, që përfaqëson Malin e Zi si një pjesë të Iranit në tokën evropiane – përfundon Koraq./Pobjeda/