A po përgatisnin Rusët në Kishinau një skenar si ai i Podgoricës në 2016?

Të hënën, më 13 shkurt, në të njëjtën ditë kur presidentja e Moldavisë, Maya Sandu, publikoi informacione shqetësuese për ekzistencën e një plani subversive nga Moska për të përmbysur udhëheqjen moldave, ku dyshohet se ishin përfshirë disa shtetas serbë dhe malazezë, policia kufitare moldave ndaloi një grup tifozësh serbë të klubit të futbollit “Partizan” dhe i urdhëruan që të kthehen në Serbi.

Veprimi i Ministrisë së Brendshme të Moldavisë dhe Shërbimit Informativ Moldavian (SIS) ishte, sipas mediave perëndimore, i një “lloji parandalues”.

Me ndalimin e tifozëve të Partizanit, ata donin të pengonin hyrjen e shtetasve të huaj në Moldavi, në mënyrë që të mos kishte asnjë shans, siç kishte paralajmëruar presidentja Sandu një ditë më parë, për të shkaktuar protesta në vend në bashkëpunim me faktorin rus dhe njerëzit besnikë ndaj tyre, të gjithë në një përpjekje për të rrëzuar një qeveri legjitime dhe për të krijuar një qeveri të paligjshme nën kontrollin e Federatës Ruse”.

Zyrtarisht, vetëm dymbëdhjetë tifozë serbë udhëtuan drejt Moldavisë për ndeshjen e Konferencës së Ligës ndërmjet Sherifit dhe Partizanit me një fluturim të rregullt. Në Kishinau kishin informacione të mëtejshme dhe kishin frikë, pas njoftimit të mbërritjes së dy-tre grupeve të tjera “Ultrash” më 15 shkurt. Prandaj, me urdhër të shërbimeve lokale të sigurisë, Federata e Futbollit të Moldavisë vendosi që ndeshjen e ligës së konferencës ta luajë pa shikues.

Sipas informacionit të dhënë për Pobjeda nga dy burime perëndimore të sigurisë, shërbimi ukrainas i sigurisë kishte paralajmëruar më parë autoritetet në Kishinau për planet e Moskës për të destabilizuar autoritetet moldave pas shkëmbimit të informacionit operacional me homologët e tyre perëndimorë.

REAGIMET: PODGORICË, BEOGRAD…

Sipas këtij informacioni operacional, rrjeti rus i ndikimit malinj është krijuar mirë prej vitesh në shumë vende të Evropës Juglindore, veçanërisht në Ballkanin Perëndimor.

Përveç agjentëve të GRU-së që kanë poste në një sërë vendesh evropiane – madje edhe seksione të mëdha të Njësisë Speciale 29155 në Francë – ekziston gjithashtu një rrjet i gjerë bashkëpunëtorësh, qytetarë të Serbisë, Malit të Zi, Bosnje-Hercegovinës, të cilët ideologjikisht pajtohen me ideja e “pansllavizmit ortodoks” të praktikuar nga Vladimir Putin dhe të cilët janë të gatshëm të vihen në dispozicion kur të thirren nga “Nëna Rusi”. Këto grupe, të cilat shpesh organizohen si tifozë apo vëllazëri ortodokse, janë qendra të vërteta rekrutimi për njerëzit që janë të përgatitur të marrin pjesë në operacione specifike subversive politike.

Kjo është arsyeja pse njoftimi i presidentit të Moldavisë për përfshirjen e mundshme të qytetarëve serbë dhe malazezë në “shkaktimin e trazirave dhe kaosit” në rrugët e Kishinevit ka tërhequr vëmendjen në Evropë, e veçanërisht në Mal të Zi dhe Serbi.

Përfaqësuesit e Podgoricës dhe Beogradit, kryeministri malazez Dritan Abazovic dhe ministri i jashtëm serb Ivica Daçiq, thuajse në njezëri, thanë se “nuk kishin informacion” dhe kërkuan nga autoritetet në Kishinau “sqarime të mëtejshme”.

Kryeministri malazez dhe koordinatori i Ministrisë së Jashtme shprehën gjithashtu një shkallë të caktuar kritike ndaj deklaratës së presidentës moldave.

Më dukej pak e ashpër sepse të jep përshtypjen se Mali i Zi po merr pjesë në problemet që ekzistojnë në Moldavi. Mali i Zi ka problemet e veta dhe ne jemi këtu nëse mund t’i ndihmojmë – tha Abazovic, duke theksuar se Podgorica do të përpiqet që sa më shpejt të marrë sqarime të mëtejshme nga Moldavia.

Dhe ministri i jashtëm serb, me një ton pak më të ashpër se Abazovic, kërkoi që Moldavia “të sigurojë urgjentisht të gjitha informacionet që ka, sepse Serbia nuk ka marrë ende një informacion të tillë nga Moldavia”. Daçiç udhëzoi gjithashtu ambasadorin serb në Kishinau që “të kërkojë urgjentisht sqarim të deklaratës së presidentit moldav nga ministria e jashtme e Moldavisë”.

Dhe gjithashtu të na japë urgjentisht të gjitha informacionet për personat që dyshohet se kanë marrë pjesë në akte të tilla dhune, tha Daçiq.

RUSI VS MOLDAVI

Është interesante se zëdhënësja Zakharova qëllimisht nuk përmendi se Ministri i Jashtëm rus Sergei Lavrov – deri më 2 shkurt – e përshkroi Moldavinë si “qendrën tjetër anti-ruse pas Ukrainës”. Dhe duke e bërë këtë, ai theksoi se “Presidentja moldave Maya Sandu po ndjek një politikë haptazi armiqësore ndaj Rusisë”.

A nuk është kjo një shenjë e qartë se Moldavia është ‘pikturuar’ prej kohësh si armike e Rusisë?

Për ata që e njohin politikën e Rusisë ndaj Moldavisë, deklarata e Sergei Lavrov pasqyron plotësisht qëndrimin armiqësor të Kremlinit ndaj qeverisë aktuale në Moldavi.

Analisti politik Ion Tabarta shpjegon për Pobjeda politikën e Moskës ndaj një Moldavie të pavarur.

Që nga pavarësia e Republikës së Moldavisë, Federata Ruse është përpjekur vazhdimisht të kontrollojë pushtetin politik në Kishinau. Marrëdhëniet moldavo-ruse kanë qenë të mira vetëm kur në krye kanë qenë forcat politike pro-ruse. Rastësisht, kur forcat pro-evropiane erdhën në pushtet në Kishinau, marrëdhëniet u ndërlikuan dhe Moska u përpoq të ushtronte presion mbi Moldavinë me mjete të ndryshme – thekson Tabarta, i cili është gjithashtu President i OJQ-së NATO Info Center.

Ai kujton se vitin e kaluar, në mes të agresionit rus kundër Ukrainës, u shfaq një skenar i përmbysjes së qeverisë pro-evropiane në Moldavi me ndihmën e politikanëve moldavë nga Transnistria, të cilët janë me prirje rusofile.

Në vjeshtën e vitit 2022, ne pamë një skenar të koordinuar nga Kremlini për të rrëzuar qeverinë pro-evropiane në Kishinau. Skenari ishte se Gazprom i Rusisë do të ushtronte presion të madh energjetik në Republikën e Moldavisë me qëllim rritjen e çmimeve të tarifave dhe, si rezultat, të shkaktonte pakënaqësi te popullata. Në sfondin e pakënaqësisë popullore, forcat politike pro-ruse në Kishinau, duke përfshirë territoret ku jeton popullsia rusisht-folëse, janë përpjekur të destabilizojnë situatën socio-politike në Republikën e Moldavisë për të shkaktuar kolapsin e pro- qeveria evropiane. Skenari dështoi sepse qeveria arriti të rezistonte socialisht dhe ekonomikisht dhe forcat e rendit dhe ligjit arritën të mbanin nën kontroll situatën e brendshme – thotë Tabarta.

Në lidhje me rrezikun e një sulmi të ri politik ndaj Moldavisë, Tabarta vë në dukje se nuk ka pothuajse asnjë informacion të ri zyrtar deri më tani dhe se i vetmi veprim i dukshëm – i cili do të lë të kuptohet për mundësinë e ndërhyrjes së Ballkanit në destabilizimin e situatës – në Ukrainë ka qenë ndalimi të një grupi mbështetësish nga Serbia.

Nuk përjashtoj që po zhvillohen bisedime më intensive ndërmjet Republikës së Moldavisë dhe këtyre vendeve në nivel të shërbimeve speciale. Në përgjithësi, ndërhyrja e mundshme e njerëzve nga rajoni i Ballkanit në ngjarjet politike me qëllim destabilizimi është tashmë një çështje kryesore për Republikën e Moldavisë. Si rregull, në raste të tilla Moska ka përdorur qytetarë nga rajoni Transnistrian i Republikës së Moldavisë, të cilët nuk janë nën kontrollin e autoriteteve kushtetuese – sipas një analisti politik.

Prandaj është e sigurt se nuk ka asnjë provë deri më tani se disa qytetarë të Serbisë apo Malit të Zi janë angazhuar nga Kremlini përmes strukturave të inteligjencës ruse për të marrë pjesë në destabilizimin e situatës politike në Moldavi.

Megjithatë, përvoja e fundit malazeze tregon se nuk duhet të përjashtojmë mundësinë që rrjeti i agjencive ruse të angazhohet në Ballkan si një mjet për të ushtruar ndikimin malinj të Rusisë.

“RASTI I MALIT TË ZI”

Mjafton të kthehemi gjashtë vjet pas, te shembulli i tentativës për terrorizëm në Mal të Zi në tetor 2016, sepse zbulon metodat e përdorura nga GRU në përpjekjet për të kryer subversion politik.

Pojeda raportoi gjerësisht ngjarjet pas zgjedhjeve parlamentare – nga arrestimi i shtetasve serbë më 16 tetor 2016, ditën e zgjedhjeve, përmes veprimeve të Prokurorisë Speciale dhe bashkëpunimit të shërbimeve të sigurisë malazeze me partnerët perëndimorë dhe së fundi. gjykimi për tentativën për terrorizëm në vitin 2017, pra tentativa për grusht shteti në Mal të Zi.

Roli i dy agjentëve të GRU-së në aspektin e destabilizimit, lidhjet me qytetarët serbë dhe malazezë, ekstremistët politikë, anëtarët e organizatave dhe shoqatave radikale në Serbi dhe lidhjet e tyre me liderët e Frontit Dermokratik pro-serb dhe pro-rus kanë qenë të ekspozuara.

Për javë e muaj, skicat e një skenari skëterrë po përpiloheshin: “Aksioni i 16 Tetorit” ishte projektuar si një sulm i madh ndaj Malit të Zi, me synimin për të destabilizuar përgjithmonë vendin dhe shoqërinë, si në aspektin politik ashtu edhe në atë të sigurisë.

I gjithë operacioni u ekspozua që nga momenti kur Eduard Shishmakov (i njohur ndryshe si Eduard Shirokov, siç lexohej në pasaportën e tij kur ishte në Serbi) rekrutoi Aleksandar Sasha Sindjeliq, një ish-luftëtar serb në Krime, liderin e grupit “Ujku Gri”, i cili drejtonte fushatë për të rekrutuar “vullnetarë” serbë për misionin në Mal të Zi.

U sqarua më tej roli i një agjenti tjetër të GRU-së, Vladimir Popov, i cili dikur kishte qëndruar në hotelin e famshëm të Beogradit Mažestik dhe ishte i ngarkuar me lidhjet me njësitë e goditjes që do të vepronin në terren dhe ishte përgjegjës për prokurimin e pajisjeve të komunikimit.

Sipas informacioneve të Pobjedës, të cilat shërbimi malazez i ka marrë nga kolegët e tij serbë në BIA, Vladimir Popov në mëngjesin e 16 tetorit është nisur për në Zlatibor me pesë persona të tjerë me origjinë të panjohur, shtetas të huaj, me shumë gjasa pjesëtarë të njësisë së ushtrisë ruse.

Ata u ulën në lokal për disa orë, sikur prisnin urdhrat për t’u zhdukur – diku rreth orës 15:00, kur hynë në aksionin e tyre në Mal të Zi – në një drejtim të panjohur dhe me mjeshtëri iu shmangën vëzhgimit.

GRU: NGA MOLDAVA NE MALI I ZI DHE PRAPA?!

Agjentët e GRU-së Shishmakov dhe Popov nuk ranë kurrë në duart e hetuesve malazezë dhe as nuk morën pjesë në gjykim.

Ata u larguan në kohë: pesë ditë pas dështimit të planit të sulmit terrorist dhe depërtimit, ata u larguan nga Serbia me aeroplan shtetëror. Pas tyre në Beograd mbërriti shefi i gjithë inteligjencës ruse, gjenerali Nikolai Patrushev dhe i çoi në Moskë pa kontroll doganor!

Por ndërsa dosjet e tyre filluan të zbardheshin, u bë e qartë se ata nuk ishin të panjohur për organizimin e aktiviteteve të spiunazhit. Kështu, ndërsa shërbente si zëvendës atashe ushtarak në Poloni, Eduard Shishmakov kishte për detyrë të depërtonte në krye të ushtrisë polake. Ai u dëbua nga Polonia në qershor 2014 (i shpallur persona non grata) pasi u ekspozua në një operacion spiunazhi për të rekrutuar një gjeneral të fuqishëm polak dhe disa biznesmenë polakë.

Dhe shoku i tij nga Operacioni në Mal të Zi, agjenti i GRU-së, Vladimir Popov, kishte një të kaluar të trazuar. Popov 40-vjeçar kishte përvojë në sipërmarrje sekrete të planifikuara në Mal të Zi. Dhe kjo – në Moldavi!

Në qershor 2014, Vladimir Popov ishte një aktor kryesor rus në Moldavi në një operacion të fshehtë për të organizuar grupe opozitare pro-ruse të gatshme për të rrëzuar qeverinë e zgjedhur. Ky operacion ishte reagimi i Moskës ndaj planit të qeverisë së Kishinaut për të nënshkruar Marrëveshjen e Asociimit të Republikës së Moldavisë me Bashkimin Evropian.

Doli se aksioni në Mal të Zi ishte projektuar në të njëjtën matricë si në Moldavi. Moska më pas krijoi skenarë të ndryshëm në Moldavi: nga menaxhimi i aksioneve të mosbindjes civile, te organizimi i grupeve paraushtarake, te përpjekja për të korruptuar anëtarët e Parlamentit moldav për të parandaluar ratifikimin e Marrëveshjes së Asociimit me BE-në …

Ngjarjet në Mal të Zi ishin të ndërthurura si në pranverë: interesat gjeostrategjike të Moskës dhe politikanët vendas të varur nga interesat ruse; Agjentët e Shërbimit Federal të Sigurisë Ruse (FSB) dhe Drejtorisë Kryesore të Inteligjencës së Shtabit të Përgjithshëm (GRU) me politikanë radikalë vendas të mbështetur nga anëtarë të shoqatave ekstreme nacionaliste nga Serbia fqinje …

Prandaj është e arsyeshme të pyesim nëse matrica e rrezikshme, e cila tashmë është përdorur dy herë, një herë në Moldavi dhe Mal të Zi, tani është përgatitur sërish në Kishinau?

KURRE MOS THUAJ KURRE

Politikanët nga Mali i Zi dhe Serbia kanë hedhur poshtë mundësinë që pikat e ndikimit malinj rus të jenë nën radarin e shërbimeve të tyre të inteligjencës.

Por përvoja e viteve të fundit tregon se inteligjenca ruse, veçanërisht në Ballkanin Perëndimor, nuk po pushon. Përkundrazi: në Mal të Zi ekziston ende një rrjet i gjerë i grupeve radikale proruse, përmes formave të shoqatave të ndryshme, vëllazërive ortodokse të kishës serbe, të cilat, siç është parë muajt e fundit, mbështesin hapur agresionin rus kundër Ukrainë. Si dhe rrjeti i agjencive ruse.

Një operacion ndërkombëtar shtatorin e kaluar, në të cilin mori pjesë Agjencia e Sigurisë Kombëtare, e udhëhequr nga Sava Kentera, zbuloi se më shumë se pesëdhjetë njerëz po punonin fshehurazi në Mal të Zi për interesat e Kremlinit dhe regjimit ushtarak të Vladimir Putinit.

Prandaj, për hir të sigurisë së qytetarëve malazezë, duhet shtruar pyetja: a është Dritan Abazovic, njeriu i parë i pushtetit ekzekutiv në Mal të Zi dhe kreu i Agjencisë Kombëtare të Sigurisë, i cili u vendos nga kryeministri në largim pas Kentera u hoq lehtësisht, vërtet një garanci e besueshme se nuk ka enklava aktive në Mal të Zi që po përdoren, apo mund të përdoren nga rusët për interesat e tyre politike dhe gjeostrategjike?

Është e vështirë për mua të garantoj ndonjë gjë dhe të kem ndonjë informacion nga partnerët perëndimorë pasi shkarkimi i Sava Kenterës tetorin e kaluar e solli sektorin e inteligjencës dhe sigurisë malazeze nën kujdesin e një agjencie ruse, mes një hetimi ndërkombëtar për një rrjet spiun rus.

Drejtuesit e tifozëve, krimi dhe politika

Lidhjet e grupeve të tifozëve dhe liderëve të tyre me politikën dhe krimin e organizuar dhe shërbimet e sigurisë në Ballkanin Perëndimor u zhvilluan veçanërisht në fund të shekullit të kaluar, kur filloi “shpërbërja e përgjakshme” e RSFJ-së dhe liderët e tifozëve u bënë aktorë të rëndësishëm dhe axhendat politike.

Sigurisht më i famshmi është Željko Ražnatović Arkan – i cili është nga lideri i “Delije” (grupi i tifozëve të FK Crvena zvezda), i cili në fund të viteve 1980 dhe fillim të viteve 1990 u bë një nga liderët mafioz në Ballkan, komandant i formacioneve paraushtarake dhe më pas një biznesmen me ndikim.

Në mesin e tifozëve mafia rekrutoi edhe famëkeqin Veljko Belivuk, i njohur si Velja Nevolja, i cili ishte drejtuesi i grupit të tifozëve të Partizanit të FK “Principi”, i cili u formua nga ish-“Janjiçari”. Ai është në gjyq në Beograd për krime të rënda, likuidime brutale dhe shumë krime të tjera. Dhe Belivuk ka krijuar lidhje të forta me politikën dhe shërbimet e sigurisë në Serbi.

Qershorin e kaluar, Iniciativa Globale për Luftimin e Krimit të Organizuar Transnacional kreu një studim të titulluar “Lojërat e rrezikshme: Huliganizmi i futbollit, politika dhe krimi i organizuar në Ballkanin Perëndimor”, i cili tregoi se grupet e tifozëve të futbollit janë kryesisht nga Serbia, por edhe disa nga Bosnja dhe Hercegovina kanë lidhje të forta me mafien dhe strukturat politike.

Një nga autorët e studimit, Sasha Gjorgjeviq, tha se tribuna është një vend i mrekullueshëm për të dërguar mesazhe politike, ndërsa grupet e tifozëve janë një burim mobilizimi i njerëzve, duke ofruar siguri në mitingje politike ose një element i papritur që e kthen një tubim paqësor në një i dhunshëm nëpërmjet provokimeve.

Ruggero Scaturro, drejtuesi i këtij studimi, tha se “përsa i përket numrit dhe spektrit të incidenteve, grupet më shqetësuese janë ato në Serbi (kryesisht Delije, Grobari, Firma, United Force dhe Torcida Sanxhak), të ndjekur nga ato në Bosnje dhe Hercegovina (kryesisht Ultrasi, Horde zla, Lešinari, Manijaci, Red Army dhe Škripari)”.

Media raportoi se sondazhi thekson se “banditë të lidhur me grupet e huliganëve të futbollit janë të përfshirë në krim të rëndë të organizuar, por duket se gëzojnë një shkallë mbrojtjeje politike”.

Janjiçarët, mbështetës të FK Partizan, kanë krijuar lidhje të ngushta me zyrtarët shtetërorë (veçanërisht në polici) dhe me klanin “Kavaç”, një grup krimi i organizuar nga Mali i Zi që është i specializuar në trafikimin e kokainës nga Amerika Latine në Evropë – sipas Global Iniciativa, raportojnë mediat serbe.

Lideri i “Janjiçarëve”, Aleksandar Stankoviq, u vra në vitin 2016 në atë që besohet të ketë qenë një trafik mafioz droge.

Ky grup tifozësh u pasua nga grupi “Principi”, kryetar i të cilit ishte Belivuk. Policia serbe arrestoi Aleksandar Kajmakoviqin në shkurt të vitit 2021, së bashku me 20 anëtarë të tjerë të këtij grupi tifozësh dhe Kajmakovq dyshohet se ka “pastruar” para për ta, raportojnë mediat.

Grupi është akuzuar për vrasje, rrëmbim, torturë, shantazh dhe trafik droge./Pobjeda/