Ukraina i kërkon Rusisë të paraqesë planin e paqes përpara bisedimeve në Stamboll

Zyrtarët ukrainas thanë më 28 maj se Rusia duhet të paraqesë menjëherë planin e saj të paqes për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë, në vend që të presë për një raund të ri bisedimesh javën e ardhshme në Stamboll.

Rusia deklaroi se dëshiron që bisedimet me Ukrainën të zhvillohen më 2 qershor dhe do ta përdorë takimin për të paraqitur një “memorandum” që përshkruan kushtet e saj për një zgjidhje paqeje.

“Delegacioni ynë, i udhëhequr nga Vladimir Medinsky, është gati t’i paraqesë një memorandum delegacionit ukrainas dhe të japë shpjegimet e nevojshme gjatë një raundi të dytë bisedimesh të drejtpërdrejta të hënën, më 2 qershor, në Stamboll”, tha Ministri i Jashtëm rus Sergei Lavrov në një deklaratë.

Lavrov tha se memorandumi do të përcaktojë pikëpamjet e Rusisë “mbi të gjitha aspektet e një kapërcimi të besueshëm të shkaqeve rrënjësore të krizës”.

Medinsky, një shkencëtar politik rus dhe ish-ministër i kulturës, udhëhoqi ekipin negociator rus më 16 maj në raundin e parë të bisedimeve të drejtpërdrejta në më shumë se tre vjet që kur Rusia nisi pushtimin e saj të plotë të Ukrainës.

Sekretari i Shtetit i SHBA-së, Marco Rubio, foli me Lavrovin dhe mirëpriti shkëmbimin e të burgosurve gjatë fundjavës, tha zëdhënësja e tij, Tammy Bruce, në një deklaratë.

“Ministri përsëriti thirrjet e Presidentit Trump për një dialog konstruktiv dhe të besueshëm me Ukrainën si e vetmja mënyrë për t’i dhënë fund kësaj lufte”, tha Bruce.

Çfarë presin Rusia dhe Ukraina?

Kërkesat e Putinit për t’i dhënë fund luftës përfshijnë një angazhim me shkrim nga udhëheqësit perëndimorë se NATO nuk do të zgjerohet për të përfshirë ish-republikat sovjetike si Ukraina dhe Gjeorgjia, si dhe heqjen e disa sanksioneve kundër Rusisë, sipas burimeve ruse me njohuri për negociatat e cituara nga Reuters.

Kremlini më parë ka kërkuar që Ukraina të heqë dorë nga territori që tashmë kontrollohet nga Rusia – një propozim që Ukraina e ka quajtur të papranueshëm.

Raundi i bisedimeve të 16 majit dështoi të prodhonte një përparim, por pasoi një shkëmbim i madh të burgosurish dhe të dy palët ranë dakord të punonin mbi propozimet e lidhura me paqen.

Ukraina ende nuk është pajtuar zyrtarisht për takimin e 2 qershorit të propozuar nga Rusia.

Ministri i Mbrojtjes Rustem Umerov, i cili negocioi për Kievin në bisedimet e Stambollit, tha se Kievi i kishte paraqitur tashmë memorandumin e tij mbi një zgjidhje të mundshme delegacionit rus, duke shtuar se Ukraina konfirmoi gatishmërinë e saj për një armëpushim të plotë dhe pa kushte dhe përpjekje të mëtejshme diplomatike.

Ai gjithashtu i bëri thirrje Rusisë që ta paraqesë planin e saj menjëherë dhe të mos presë deri javën tjetër.

“Ne nuk jemi kundër takimeve të mëtejshme me rusët dhe po presim memorandumin e tyre”, tha Umerov. “Pala ruse ka të paktën katër ditë para nisjes së saj për të na paraqitur dokumentin e saj për shqyrtim. Diplomacia duhet të jetë thelbësore dhe takimi i ardhshëm duhet të japë rezultate”.

Ministri i Jashtëm ukrainas Andriy Sybiha tha gjithashtu se Rusia duhet ta paraqesë memorandumin e saj menjëherë.

“Pse të presim deri të hënën? Nëse rusët më në fund e hartojnë memorandumin e tyre pas 10 ditësh diskutimesh dhe sulmesh, ata mund të na e paraqesin menjëherë”, tha ai.

Në një postim të 29 majit në X, zëdhënësi i Ministrisë së Jashtme ukrainase Heorhiy Tykhiy kritikoi Rusinë për mbajtjen e “memorandumit” të saj përpara bisedimeve të ardhshme, duke sugjeruar se ai ka të ngjarë të përmbajë ultimatume jorealiste dhe ishte një përpjekje për të penguar procesin e paqes.

“Nëse jo, ata duhet ta miratojnë dokumentin menjëherë, siç tha Ministri i Jashtëm [ukrainas] Andriy Sybiha, dhe të ndalojnë së luajturi këto lojëra, të cilat tregojnë vetëm se ata ndoshta duan që takimi i ardhshëm të jetë bosh”, shkroi Tykhiy.

Trump po i jep Putinit “rreth dy javë” për të shpjeguar motivet e tij.

Përpjekjet diplomatike për t’i dhënë fund konfliktit trevjeçar janë përshpejtuar kohët e fundit, por Moska ka hedhur poshtë vazhdimisht thirrjet për një armëpushim 30-ditor pa kushte dhe nuk ka treguar shenja për të zvogëluar kërkesat e saj ose për të ndaluar sulmet ajrore në qytetet ukrainase.

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, i cili po nxit një marrëveshje paqeje, është bërë gjithnjë e më i frustruar me taktikat e dukshme zvarritëse të Moskës dhe paralajmëroi më 28 maj se do të zbulonte brenda “rreth dy javësh” nëse Presidenti rus Vladimir Putin ishte serioz për t’i dhënë fund luftimeve.

“Do të zbulojmë nëse ai po na tërheq apo jo, dhe nëse po, do të përgjigjemi pak më ndryshe. Por kjo do të zgjasë rreth një javë e gjysmë deri në dy javë”, u tha Trump gazetarëve në Shtëpinë e Bardhë.

Trump tha se i dërguari i tij i lartë, Steve Witkoff, i cili ka udhëtuar në Moskë tre herë për të ndërmjetësuar një marrëveshje, po bën “punë fenomenale”.

Ai tha se Witkoff po “negocion shumë fuqishëm me [Putinin] për momentin”, duke shtuar se pala ruse “duket se dëshiron të bëjë diçka, por derisa të nënshkruhet dokumenti”, ai nuk mund të thoshte me siguri nëse Putin dëshiron t’i japë fund luftës.

“Mund të them këtë: Jam shumë i zhgënjyer nga ajo që ndodhi në netët e fundit, kur njerëz u vranë në mes të të ashtuquajturave negociata. Jam shumë i zhgënjyer nga kjo. Shumë, shumë i zhgënjyer”, tha ai.

Ai përsëri hodhi poshtë thirrjet për të vendosur sanksione të mëtejshme ndaj Moskës, duke thënë se nëse besonte se ishte afër një marrëveshjeje, nuk donte ta “shkatërronte me një masë të tillë”.

Ministri i Jashtëm gjerman Johann Wadephul tha se Gjermania e kuptonte padurimin e Trump sepse ai kishte “investuar shumë kapital politik për ta sjellë Putinin në tryezën e negociatave” dhe Putini deri më tani nuk kishte lëvizur. Megjithatë, Wadephul tha në një intervistë në CNN se shpresonte se do të kishte një shans javën e ardhshme në Stamboll, “por ju lutem pa parakushte”.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy akuzoi Rusinë më 28 maj se po e zvarriste procesin e paqes dhe po refuzonte të ndalte ofensivën e saj.

“Ata do të kërkojnë vazhdimisht arsye për të mos i dhënë fund luftës”, tha ai në një konferencë shtypi në Berlin së bashku me kancelarin gjerman Friedrich Merz.

Zelenskyy pohoi gjithashtu se Rusia po “grumbullon” më shumë se 50,000 trupa në vijën e frontit rreth rajonit kufitar verilindor të Sumy, ku ushtria e Moskës ka pushtuar disa vendbanime për të krijuar atë që Putin e quajti një “zonë tampon” brenda territorit ukrainas./Rferl/