Familjet e amerikanëve të arrestuar në Kinë kërkojnë veprim pas shkëmbimit SHBA-Rusi

Harrison Li, djali i Kai Li, një kinezo-amerikan i burgosur gabimisht në Kinë që nga viti 2016, përjetoi një slitë emocionale teksa shikonte kthimin e fundit të amerikanëve të burgosur gabimisht në Rusi.

Të enjten e kaluar, Presidenti Joe Biden dhe familjet e të liruarve festuan kthimin e tre amerikanëve dhe një banori të përhershëm, duke përfshirë dy gazetarë dhe një aktivist, në shkëmbimin më të madh të të burgosurve që nga koha sovjetike.

Kai Li është një nga të paktën tre amerikanët e burgosur gabimisht në Kinë. Ai u arrestua në Shangai në shtator 2016 dhe u dënua me 10 vjet burg në 2018 për spiunazh, të cilin ai e ka mohuar gjithmonë. Dy personat e tjerë të arrestuar gabimisht nga Kina janë biznesmeni i Teksasit Mark Swidan dhe pastori i Kalifornisë, David Lin.

Departamenti Amerikan i Shtetit nuk zbulon numrin e rasteve të burgosura gabimisht për shkak të shqetësimeve të privatësisë dhe ndjeshmërisë së përpjekjeve për lirimin e qytetarëve amerikanë që janë burgosur gabimisht.

“Qytetarëve amerikanë nuk u kërkohet të regjistrojnë udhëtimin e tyre jashtë vendit me ne dhe ne nuk mbajmë lista të plota të qytetarëve amerikanë që ndodhen jashtë vendit,” tha një zëdhënës i Departamentit të Shtetit në një email drejtuar Zërit të Amerikës kur u pyet për numrin e përgjithshëm të amerikanëve të burgosur gabimisht në Kinë.

Gjatë tetë viteve të fundit, Harrison Li u ka bërë thirrje dy administratave të njëpasnjëshme amerikane për të siguruar lirimin e babait të tij.

“Familja jonë është jashtëzakonisht e kënaqur me kthimin e Paul Whelan, Alsu Kurmasheva dhe Evan Gershkovich në Shtetet e Bashkuara dhe u uron atyre dhe familjeve të tyre më të mirat në rrugën e gjatë të rimëkëmbjes”, tha Li në një deklaratë me shkrim për Zërin e Amerikës.

“Presidenti Biden ka treguar edhe një herë gatishmërinë e tij për të marrë vendime të vështira që i japin përparësi sigurisë së amerikanëve të ndaluar padrejtësisht jashtë vendit… përveç në Kinë.”

Li shprehu zhgënjimin me mungesën e vëmendjes së qeverisë së SHBA ndaj çështjes së babait të tij.

“Gjithçka që mund të bëjmë është t’i kujtojmë Presidentit edhe një herë se babai im ka vuajtur padrejtësisht për gati tetë vjet dhe se ai duhet të veprojë për të përfunduar punën para se të jetë tepër vonë,” shkroi Li.

Disa anëtarë të Kongresit po i bëjnë thirrje gjithashtu administratës Biden të sigurojë lirimin e amerikanëve të burgosur gabimisht në Kinë.

Kongresmeni Michael McCaul, kryetar i Komitetit të Punëve të Jashtme, i tha Zërit të Amerikës se amerikanët e ndaluar padrejtësisht në Kinë dhe gjetkë meritojnë të jenë në shtëpi me familjet e tyre.

“Një amerikan i ndaluar padrejtësisht jashtë vendit është shumë,” tha ai. “Ndërsa amerikanët e burgosur gabimisht u kthyen në shtëpi nga Rusia këtë javë, ne nuk duhet të harrojmë ata të burgosur në mbarë botën, përfshirë ata në Kinë – veçanërisht Mark Swidan, Kai Li dhe David Lin”.

Familjarët bëjnë thirrje për veprim urgjent

Katherine Swidan, nëna e Mark Swidan, tregoi se djali i saj ka qenë në grevë urie për shumë ditë. Ai është i burgosur në Kinë që nga viti 2012 për akuzat e trafikut të drogës, të cilat ai i mohon.

“Marku ka qenë në grevë urie për 115 ditë. Ai humbi shumë peshë dhe ishte sëmurë. Këmba i ishte enjtur dhe i bënë ekzaminime mjekësore shumë të rralla,” tha Swidan për Zërin e Amerikës.

Sipas Swidan, ambasadori i SHBA-së në Kinë, Nicholas Burns e ka vizituar djalin e saj në të kaluarën.

Kur ai vizitoi Markun, ai i tha: “Herën tjetër që do të të vizitoj, shpresoj se do të të çoj në shtëpi,” tha Swidan.

Ky mesazh e la atë dhe Markun me shpresë, por Marku mbetet i zhgënjyer dhe i zemëruar dhe ka pasur mendime vetëvrasëse.

“Kur fola me të, ai tha se është në një dhomë me rreth nëntë persona të tjerë, shtatë deri në nëntë persona. Ai është duke bërë kopshtari, duke mbjellë diçka. Por ai është i zemëruar sepse nuk e kupton pse ata nuk po e shtyjnë atë, sepse ai të kthehet në shtëpi”, tha ajo.

Fokusi i rinovuar

Peter Humphrey, një ish-raporter britanik në Kinë, u arrestua në vitin 2013 dhe u dënua me dy vjet e gjysmë burg për marrjen e paligjshme të informacionit për qytetarët. Ai u lirua në fillim të qershorit 2015 për arsye shëndetësore dhe u deportua pas trajtimit mjekësor në Shangai.

Sot, Humphrey është një studiues jorezident në Qendrën Fairbank për Studimet e Kinës të Universitetit të Harvardit, duke përdorur përvojën e tij për të mbështetur qytetarët e huaj të ndaluar në Kinë dhe për t’i ndihmuar ata të kontaktojnë zyrtarët qeveritarë. Ai thotë se ka mbështetur disa të burgosur amerikanë, rastet e të cilëve nuk u raportuan, sepse kishin frikë se publiciteti do ta përkeqësonte situatën e tyre.

Humphrey beson se Shtetet e Bashkuara duhet të ripërqendrojnë vëmendjen e tyre tek amerikanët e burgosur padrejtësisht në Kinë dhe gjetkë pas shkëmbimit të të burgosurve të javës së kaluar midis SHBA-së dhe Rusisë.

“Këta njerëz po arrestohen në mënyrë arbitrare dhe qeveria amerikane duhet të zgjohet dhe të kuptojë se është detyra e saj të kujdeset për të mbrojtur qytetarët amerikanë në Kinë që janë viktima të këtij procesi të rremë dhe mizor të drejtësisë kineze,” i tha ai Zërit të Amerikës. “Ka disa diskutime që po zhvillohen, por nuk ka përparim të rëndësishëm.”

Këshilla për udhëtime

Një zëdhënës i Departamentit të Shtetit tha se departamenti nuk ka prioritet më të lartë se siguria e qytetarëve amerikanë jashtë vendit.

“Sekretari Blinken, ambasadori Burns dhe zyrtarë të tjerë të lartë të qeverisë amerikane vazhdojnë të mbrojnë lirimin e menjëhershëm dhe të pakushtëzuar të shtetasve amerikanë të ndaluar gabimisht në diskutimet me përfaqësuesit e Republikës Popullore të Kinës”, tha zëdhënësi për Zërin e Amerikës. “Misioni i SHBA-së në Kinë do të vazhdojë të ofrojë shërbime konsullore për të gjithë qytetarët amerikanë të ndaluar në PRC”.

Këshillimi i Departamentit të Shtetit të SHBA-së për udhëtimin për Kinën kontinentale është Niveli 3, duke rekomanduar që qytetarët amerikanë të rishqyrtojnë udhëtimin për shkak të zbatimit arbitrar të ligjeve lokale, ndalimeve të daljes dhe rrezikut të ndalimit të paligjshëm.

“Fakti i trishtuar është se Republika Popullore e Kinës po i pengon qytetarët amerikanë, përfshirë studentët, të miturit, biznesmenët dhe turistë, të largohen nga vendi. Qytetarët amerikanë janë arrestuar padrejtësisht nga PRC dhe PRC po imponon ligjet e veta. shpesh zbatohen në mënyrë arbitrare”, tha zëdhënësi.

Thirrjet familjare

Nelson dhe Cynthia Wells, djali i të cilëve Nelson Wells Jr. u burgos në Kinë në 2014 dhe u dënua me burgim të përjetshëm (më vonë u ndryshua në 22 vjet) për “kontrabandë droge”, u kanë shkruar letra tre presidentëve të njëpasnjëshëm të SHBA për burgosjen e djalit të tyre, por asnjëherë nuk mori përgjigje.

“Ne gjithashtu nuk e dimë nëse i kanë marrë letrat,” thonë ata. “Unë me të vërtetë besoj se nëse jemi të famshëm, nëse jemi një atlet i mirë, nëse kemi shumë para ose nëse kemi ndonjë lidhje politike, ndoshta do të marrim një njohje,” tha Nelson Wells për Zërin e Amerikës.

Rasti ka tërhequr vëmendjen e senatorëve amerikanë John Kennedy dhe Bill Cassidy, të cilët po bëjnë presion që Nelson Wells Jr të njihet si “i burgosur gabimisht”. Tetorin e kaluar, Nelson dhe Cynthia Wells folën me kryetarin e Dhomës së Përfaqësuesve, Mike Johnson, i cili i siguroi ata se do të vazhdonte ta trajtonte këtë çështje./VOA/