A po hyn Mali i Zi në rendin e atyre që destabilizojnë Ballkanin?

Mali i Zi ende nuk ka kapacitet për të krijuar një problem serioz rajonal, por qeveria e Dritan Abazoviqit, e cila duket se është në përqafimin më të ngushtë të ndikimit serb dhe rus, do t’i krijojë një problem vendit të tij, thonë analistët pas përfundimit skandalit të fundit diplomatik me Bosnjën dhe Hercegovinën fqinje.

Pjesëmarrja e ministrave të qeverisë malazeze në një takim në Banja Luka, ku autoritetet e Republikës Srpska përkujtuan 9 janarin, datë e vitit 1992 që për disa Serbë të Bosnjës është simbol i krijimit të këtij entiteti dhe për Boshnjakët dhe Kroatët fillimi i vuajtjeve, u cilësua skandaloz nga Abazovic vetëm pas presionit të opinionit publik vendas dhe ndërkombëtar. Ambasada e SHBA në Podgoricë, për shembull, e përshkroi masën e ministrave të Abazovicit si “shumë zhgënjyese”.

Përpara se të ndryshonte qëndrimin e tij të enjten, Abazovic tha se ai nuk do të shkarkonte Ministrat e Drejtësisë dhe Financave, Marko Kovac dhe Aleksandar Damjanovic, për pjesëmarrjen e tyre në festën e diskutueshme, e cila u shpall gjithashtu jokushtetuese nga Gjykata Kushtetuese e BeH. Qeveria malazeze, tha Abazovic, nuk kishte asnjë rol për të luajtur në pjesëmarrjen e ministrave të saj në festimin e festës së atij entiteti.

Ky shembull tregon edhe për vazhdimin e veprimeve dhe qëndrimeve tejet problematike të politikës së jashtme të qeverisë Dritan Abazovic, të cilat po na largojnë nga kursi perëndimor, por edhe po shemben pozicionin që kishim në kontekstin rajonal – tha Daliborka Uljarevic, politologe në Qendra për Edukim Qytetar, për Al Jazeera.

Duhet theksuar se nuk ka “private” dhe “personale” kur ministri i një vendi shkon jashtë vendit për një takim politik, megjithëse disa janë përpjekur ta portretizojnë si të tillë dhe vetë Abazovic fillimisht e ka kategorizuar si “të drejtë për pikëpamjet e tij”, të cilin ai tha se “e respekton dhe e vlerëson”.

Më pas ai e quajti një veprim të tillë një skandal, por që më shumë tingëllon si një reagim i detyruar sesa bindës – tha ajo.

Nga lideri te vendi humbës

Që kur ai mbështeti qeverinë e Zdravko Krivokapić në vitin 2020 dhe u bë kryeministër i saj prillin e kaluar, Abazovic është kritikuar shpesh në Mal të Zi për shkak të qëndrimeve të tij të buta ndaj kishës ortodokse serbe dhe politikës serbe nga Beogradi.

Qeveria e Abazovic ka qenë në një mandat teknik që nga gushti i vitit të kaluar, pasi humbi mbështetjen në parlament.

Anëtar i NATO-s, lider i rajonit në integrimet evropiane, Mali i Zi është gjithnjë e më shumë në konflikt me Perëndimin. Shefja e diplomacisë sllovene, Tanja Fajon, tha në fund të muajit të kaluar se BE mund të ndërpresë negociatat e pranimit me Malin e Zi për shkak të krizës së rëndë politike në vend.

Uljareviq thotë se disa nga lëvizjet e Abazovic tregojnë se kryeministri [në mandatin e tij teknik] po përqafon me vendosmëri politikën e “zgjerimit të ndikimit serb dhe rus në rajon”. Mali i Zi, thotë ajo, nuk ka kapacitet për të krijuar probleme më të gjera për rajonin dhe sigurisht që po e bën këtë në dëm të tij. Ashtu si vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor, Bashkimi Evropian është partneri kryesor ekonomik i Malit të Zi.

Rreshtimi me Vuçiqin dhe Putinin

Mali i Zi nuk ka ende kapacitet për të prodhuar një problem serioz rajonal, por koordinimi me politikat që ata kanë – po mendoj për politikat e presidentit serb [Aleksandar] Vuçiq, por edhe të [Vladimir] Putinit – padyshim që e vendos në rendin i atyre që po humbasin besueshmërinë mes partnerëve perëndimorë dhe nuk mund të jenë aleatë në evropianizimin e rajonit. Në të gjitha këto, Mali i Zi mund të gjendet sërish si humbësi më i madh, sepse përfitimet që përfiton nga ky lloj rreshtimi me akterët retrogradë janë vetëm në dobi të disa liderëve politikë, të cilët, për fat të keq, për momentin, kanë një ndikim të rëndësishëm në vendimmarrje. – duke bërë procese, ndërsa dëmi për interesin publik dhe shtetëror të Malit të Zi është i padyshimtë dhe i madh – thotë Uljareviq.

Qeveria malazeze nuk është distancuar zyrtarisht nga mesazhet e liderit të Serbëve të Bosnjës, Milorad Dodik, i cili në një takim në Banja Luka ku morën pjesë ministrat e Abazovic tha se ishte koha që “të gjithë Serbët të jetojnë në një vend”, e cila, siç përfundon Uljarevic, është një thirrje praktike për konflikte të reja, “sepse njoftime të tilla në Bosnje dhe Hercegovinë çuan, ndër të tjera, në gjenocidin në Srebrenicë në 1995”.

Këto mesazhe dhe politikat që rrjedhin prej tyre vënë në pikëpyetje integritetin territorial dhe sovranitetin e Bosnje-Hercegovinës, si dhe të Malit të Zi, Kosovës, Kroacisë etj. dhe janë në kundërshtim me objektivat e kahershme dhe të shëndosha të politikës së jashtme të Malit të Zi, të cilat fokusohen në bashkëpunim të qëndrueshëm rajonal – përfundoi Uljareviq./Pobjeda/